Tham quan chuyến hành trình Phú Quốc, khách thăm quan sẽ được thưởng thức rất nhiều đặc sản và món ăn ngon được chế biến từ những sản vật của đảo Phú Quốc. Phần 2 của bài viết, chúng tôi tiếp tục giới thiệu đến các bạn những đặc sản hấp dẫn trên đảo Phú Quốc: nhum Phú Quốc, nấm tràm, hồ tiêu, hải sâm, gỏi cá Nhồng.

1. Nhum Phú Quốc

“Đệ nhất cao thủ”  trong các món ăn ngon ởPhú Quốc vẫn là nhum.Họ hàng với trai, sò… nhum có nhiều loại: nhum mỡ, nhum ta… Khi nhỏ, nhum tựa trái chôm chôm, màu đen thẫm. Lớn lên, nhum có hình tròn dẹt, đường kính khoảng 8-10cm. Con nhum lớn hết cỡ có thể bằng trái cam sành nhưng dẹp, dày cỡ ba lóng tay. Người miền Trung chế biến nhiều món ăn như nhum kho, chưng hột vịt để ăn cơm, cháo nhum hải sản (hàu, sò, nghêu) ngọt như cháo trứng gà.

Nhum nhiều nhất là ở Cà Ná, Ninh Thuận và Phú Quốc, Kiên Giang. Chúng thường quần tụ ở những nơi có nhiều rạn san hô, đá ngầm và hang hốc để ăn rong rêu, cỏ biển. Con nào cũng đen sẫm, gai chơm chởm thật ngộ nghĩnh.

Vừa bắt lên được, các thợ lặn sẽ dùng kéo cắt bỏ tất cả gai trước khi tách đôi mình nhum ra như tách một trái măng cụt. Được biết, nhum ở đây có nhiều loại: nhum sọ màu trắng hoặc vàng cam, gai ngắn, ít thịt; nhum bàn gai nhọn, dài như chông; nhum đen thịt nhiều, ngon và béo nên được nhiều người chuộng.

Nhum thường được chế biến thành 3 món: nhum ăn sống với mù tạt, nướng và hấp. Thứ nào cũng làm bật lên vẻ thơm ngon, béo lạ lùng và mùi vị không lẫn vào đâu. Thịt nhum là một món ăn cực kỳ bổ dưỡng. Ăn thường xuyên, cơ thể sẽ dẻo dai, ít mỏi mệt. Một vài lão ngư còn nhắc lại món mắm nhum tiến vua thời nhà Nguyễn. Đó là thứ mắm đặc biệt được chế biến thủ công thật tinh tế. Có lẽ đến nay đã thất truyền vì không nghe nhắc đến. 

2. Nấm tràm Phú Quốc

Loại nấm này có nhiều ở PhúQuốc và có thể làm món gà luộc xúp nấm hoặc chọn cá rựa, cá nhồng lấy thịt làm chả cá viên nấu với nấm thì phải biết... ngon tuyệt cú mèo!

Nấm tràm chỉ mọc sau những cơn mưa đầu mùa trong các rừng tràm. Lá và vỏ của cây tràm rơi rụng thành từng lớp của mùa trước đã bắt đầu biến thành lớp mùn là nơi để nấm tràm phát triển. Meo nấm được ấp ủ trong lớp mùn đất, sau loạt mưa đầu mùa, những chiếc nấm tròn nhỏ cỡ đầu ngón tay út bắt đầu vươn mình ra khỏi lớp vỏ và lá tràm bảo vệ nó từ mùa trước. Nấm tràm bắt đầu rộ dần và kéo dài khoảng hơn tháng thì hết mùa.

Sau một, hai cơn mưa đầu mùa, những người sống bằng nghề hái nấm đã bắt đầu chuẩn bị thu hoạch nấm tràm. Họ vào rừng, thăm những khu vực để xem nơi nào nấm đã bắt đầu phát triển, độ một tuần sau là có thể đến nơi có nấm để thu hoạch. Thường họ đi cả gia đình, cặm cụi hái cả ngày đến khi đầy giỏ mới ra về.

Rời rừng tràm, mang những bao nấm hái được, họ ghé ngang nhà của cư dân sống gần đó, chia lại vài con gà giò và sẵn mượn luôn nồi, bếp. Gà luộc vừa chín tới, cho một mớ nấm tươi mới hái đã chuẩn bị sẵn vào. Nồi nước luộc gà trở thành món xúp nấm chưa ăn đã thấy thèm. Cả đám xúm vào xé gà chấm muối ớt, nhai quên cả nói năng.

Nhưng ngon nhất lại là những chén xúp nấm nóng hổi, những chiếc nấm vừa chín cho vào miệng cảm giác giòn, xốp, càng nhai càng thấy vị đắng nhân nhẩn cứ lan dần. Húp miếng nước xúp ngọt lừ mùi vị của nấm và thịt gà, lúc này vị của nấm mới thấy rõ, đắng nhưng thật thanh. Chính cái vị đắng này mà nhiều người đâm ghiền món nấm tràm. Họ ăn nấm nhưng không uống nước, để sau buổi ăn mới bày thêm bàn trà nhâm nhi như để tận hưởng thêm hương vị có một không hai của nấm tràm.

Ở Phú Quốc, nấm tràm được nấu với tôm, mực là một món ăn phổ thông, nhà nào tới mùa cũng có. Nhưng nếu chịu khó một tí, kiếm cá rựa hoặc cá nhồng lấy thịt làm chả cá viên nấu với nấm thì mới đúng là tuyệt cú mèo. Khi chuẩn bị ăn, đập vào nồi nước sôi mấy cái hột vịt như người miền Tây hay ăn chè đậu xanh cho trứng vịt, ăn kiểu này cũng là một gu đặc sắc của món nấm tràm. 

3. Hồ tiêu Phú Quốc

Hồ tiêu Phú Quốc có vị thơm và cay nồng và đặc biệt là đậm vị hơn nhiều loại hồ tiêu đến từ những vùng miền khác, trong đó phải kể đến tiêu đỏ. Tiêu được người dân Phú Quốc thu hoạch từng đợt chín và chủ yếu là bằng thủ công, chọn lựa những quả chín riêng phân ra thành 3 loại: tiêu đỏ, tiêu sọ và tiêu đen.

Tiêu Phú Quốc nổi tiếng vì vỏ mẩy, hạt chắc, cay và thơm nồng không nơi nào sánh kịp. Người dânPhú Quốc bảo tồn nghề trồng tiêu không những vì mục đích kinh tế mà còn có giá trị lớn về văn hóa, trải nghiệm.

Tiêu là một đặc sản địa phương và là món quà độc đáo với khách thăm quan gần xa. Các vườn tiêu luôn được đưa vào danh mục điểm đến trong các Hành trình Phú Quốc. Quý khách đặt chân tới vườn tiêu vào thời điểm thu hoạch, quý khách sẽ trầm trồ khi ngắm nhìn tiêu chín đỏ trên cây, thưởng thức mùi thơm cay nồng và học hỏi kinh nghiệm từ chính những nông dân đã gắn bó với vườn tiêu nhiều thế hệ.

khách thăm quan có thể dừng chân chụp ảnh và tham quan một vườn tiêu ở đây trên đường đi Bắc đảo, hoặc cũng có thể tham vườn tiêu ở khu vực Suối Đá, trên đường đi thăm làng chài Hàm Ninh.

4. Hải Sâm Phú Quốc

Phú Quốc là vùng biển có nhiều Hải Sâm mà nhân dân gọi là “Đồn Đột” hoặc “Đột ngậu”,Hải Sâm là món hải sản được ưa thích vì có độ dinh dưỡng cao, một loại thực phẩm cao cấp.

Thường những ngư dân chài lưới đánh bắt được loài Đột trắng, đây là loài thường sống ở các bãi biển, nước sâu từ ba đến bốn sải tay. Săn bắt con Đồn đột, gọi là “lặn đột” có đặc điểm riêng.

“Lặn đột” thường phải lặn đêm , có đèn. Độ sâu khoảng 15,20 “sải”.Công việc này hơi mất thời gian bởi sau khi bắt Đồn đột lên, người thợ phải sấy khô rồi mới bán cho vựa,giá gốc khoảng 120.000, 130.000 đ/kg. Nếu may mắn “trúng”, thợ đêm có thể bắt được khoảng 7 ,8 kg.

Bà con ngư dân thường săn bắt khi biển êm, trái lại loài Đột trắng vùi mình dưới cát khi biển động. Loài Đột đen có hình dạng tương tự như Đột trắng, khi phơi khô to bằng trái chuối cau, màu đen sậm, phần trong cũng có màu đen. Loài Đột đen có giá trị cao hơn Đột trắng. 

5. Gỏi cá Nhồng

Hầu hết các vùng biển của Việt Nam đều có cá Nhồng. Cá thon, vẩy mịn, dọc theo lưng có những chấm đen, con nhỏ độ 700 – 800g, lớn cỡ 8 – 9kg. Cá Nhồng ở Phú Quốcđược đánh giá ngon hơn những nơi khác do điều kiện môi trường biển tại đây nên cá lớn, thịt ngọt đậm, người lớn và trẻ nhỏ ăn rất tốt

Chả cá Nhồng chiên hay hấp đều có nét hấp dẫn riêng. Để lai rai thì chấm muối ớt có thêm tiêu rang giã sơ, cắn trúng hạt tiêu rang bể đôi vừa thơm và cay tê lưỡi mới đã. Còn muối ăn với bánh tráng thì cuốn chả và rau chấm nước mắm chua ngọt.

Ở Phú Quốc còn có món gỏi cá Nhồng, đây mới thực sự là độc chiêu của con cá Nhồng. Cá phải thật tươi, lọc lấy phi lê, cắt mỏng, rải hành phi và củ hành tây cắt khoanh lên mặt. Nhưng linh hồn của gỏi cá ở nước chấm. Nước chấm là một hỗn hợp gồm tỏi, ớt, đậu phộng rang giã nhỏ pha với chanh, nước mắm nhỉ và nêm chút đường cho dịu lại.

Sau khi pha, nước chấm phải có màu hỗ phách mới đúng mức. Vắt chanh vào cá cho tái mặt rồi cuốn cá với bánh tráng, rau sống. Vị của nước chấm này khác hẳn nước chấm cũng làm bằng đậu phộng xay mịn để chấm gỏi cá của miền Trung. Cá dai, ngọt ăn với bánh tráng, rau thơm và nước chấm thật tuyệt vời.